Verschenen in De Standaard van 17/02/2022
Ik wil liever niet in hun naam spreken, maar het lijkt me dat huisartsen het moeilijk hebben. Niet alleen is hun werkdruk sinds de uitbraak van dat vervelende virus ontzettend hoog, in deze tijden van fake news, antivaxers en zelfverklaarde experts wordt hun geloofwaardigheid ook nog eens voortdurend aangevallen. Wat we momenteel niet nodig hebben, is een publieke omroep die nog wat olie op het vuur giet.
Met stijgende ergernis keek ik dinsdagavond naar de recentste aflevering van Factcheckers op Eén. Voor wie het programma niet kent: het is een wat entertainende en licht(zinnig)e kijk op de hoognodige trend om fake news te ondergraven met feiten. Op zich is er niks mis met infotainment, ook al zijn de steekproeven van hun onderzoek aan de bescheiden kant en is er over de onderzoeksmethodologie niet veel verder nagedacht dan een verborgen camera ergens binnensmokkelen en zien wat er gebeurt.
Deze reportage was een gemakzuchtige en onnodig polariserende inquisitie van een beroepsgroep die onder onvoorstelbaar hoge druk staat
Dat leidde in een eerdere aflevering al tot ergernis bij de ook al door het virus zwaar beproefde horecasector, toen er na een erg kleine steekproef in het programma beslist werd dat alle hotels smerig zijn. Dat was al niet correct, maar het wordt wel erg kwalijk als je een populair platform als de grootste tv-zender gebruikt om de geloofwaardigheid van een verguisde beroepsgroep te ondermijnen, in een tijd waarin artsen vaak de laatste barrière vormen tussen mensen en de totale instorting.
Ironische omkering
Fantastisch vind ik het, dat je naar een dokter kunt gaan en haar kunt zeggen dat je volop in een verbouwing zit (een undercoverscenario in het programma), en dat die dokter dan niet ‘scheer je weg met je niet-medische klachten’ zegt, maar dat ze je dan serieus neemt, je bloeddruk neemt en je een aantal dagen respijt geeft. Iedere medicus die ontkent dat psychologische en sociale stressoren vaak leiden tot uiteindelijk ‘echte’ lichamelijke klachten, is niet goed wijs. Het medische laat zich niet noodzakelijk reduceren tot lichamelijke pijn, en alle artsen doen er goed aan om de zelfrapportage van patiënten links te laten liggen en zelf hun oordeel te vormen.
De makers van Factcheckers hebben blijkbaar geheel autonoom beslist wanneer iemand het wel of niet verdient om een ziektebriefje te krijgen. Hierdoor doen ze in een ironische omkering van een echte factcheck precies wat al die homemade virologen online met hun Youtubediploma’s doen: door een gebrek aan expertise en echte kennis komen ze via een beverige premisse uit bij een totaal foute conclusie, waarna die als bewijs gepresenteerd wordt. Wat is ‘ziek’ zijn eigenlijk? En waarom zou iemand die niet ‘ziek’ is toch naar de dokter stappen en een briefje vragen? Het zijn belangrijke vragen waarvoor in het programma geen plaats is. Er was wel een spannend muziektapijtje en een presentator die dingen als ‘hemeltergend’ zei en in zijn gezicht kneep. Dat dan weer wel.
Profiteurs!
Met de aanhoudende uitholling van de welvaartsstaat en de val van veel middenklassers in een werkonzeker precariaat, zijn dokters de laatste reddingsboei van veel mensen. Onze artsen hun sociaal bewustzijn aanwrijven en hen kwalijk nemen dat ze opkomen voor de gewone man, komt uiteindelijk niemand ten goede.
Deze reportage was een gemakzuchtige (het ging hier over een steekproef van 20 dokters) en onnodig polariserende inquisitie van een beroepsgroep die onder onvoorstelbaar hoge druk staat. Het was ook koren op de molen van bepaalde politieke partijen, die scoren door hele groepen mensen als profiteurs af te doen en een arbitraire tweedeling te propageren tussen noeste werkers en luieriken. In een maatschappij die collectief op de rand van de burn-out staat, is dat onverantwoord, en een publieke omroep onwaardig.
Frank D'hanis Junior 